Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in “Kira artışında yüzde 25 sınırının devam etmesi için bir sebep görmüyorum” açıklamasıyla kira artışında yeni bir dönemin 2 Temmuz’da başlayacağı açıklandı. Bu değişiklik ev sahipleri ve kiracıları nasıl etkileyecek? İşte bilmeniz gerekenler:
1. Zam Sınırının Kalkması Ne Anlama Geliyor?
Yüzde 25 zam sınırının sona ermesi, ev sahiplerinin kira artışlarını serbestçe belirleyebileceği anlamına gelmiyor. Yeni dönemde kira artışları, geçmişte olduğu gibi, TÜFE’nin (Tüketici Fiyat Endeksi) 12 aylık ortalamasına göre belirlenecek. TÜİK’in son açıkladığı orana göre bu artış yüzde 59.64 olabilir, yani yasal oran iki katına çıkabilir. 2 Temmuz’dan itibaren yapılacak zamlar için güncel TÜFE oranı baz alınacak.
2. Zamlar Ne Zaman Yapılacak?
Kirada artışlar yılda bir kez ve sözleşme yenileme döneminde yapılır. Örneğin, sözleşme yenileme dönemi Ocak ayı olan bir kiracı için zam Ocak 2025’te uygulanabilir. Bu nedenle, her ev sahibi 2 Temmuz’da hemen zam yapamayacak, sözleşme yenileme tarihini beklemek zorunda olacak.
3. Devam Eden Dava Süreçleri
Kira tespit ve tahliye davaları son yıllarda mahkemelerde ciddi bir yük oluşturdu. Bu nedenle arabuluculuk şartı getirildi. Ancak, davalar ortalama 2-3 yıl sürebiliyor. Dava süreci devam eden kiracılar da yeni yasal zam oranlarına uymak zorunda. Eğer dava bir kira tespit davası ise, mahkeme güncel kira değerini belirleyecek ve bu karar doğrultusunda kira artışı yapılacak.
4. Tahliye Hakkı
Zam sınırının sona ermesi, ev sahiplerine kiracıları tahliye etme hakkı tanımıyor. Tahliye için haklı bir gerekçe olması şart. Ev sahibinin kendisinin veya bakmakla yükümlü olduğu birinin ihtiyacı varsa veya Borçlar Kanunu’nda belirtilen haklı sebeplerden biri söz konusuysa tahliye talep edebilir. Ancak, ev sahibi bu gerekçeyle tahliye ettikten sonra, evi 3 yıl süreyle başkasına kiralayamaz. Ayrıca, 10 yılını dolduran kiracılar için herhangi bir gerekçe göstermeden tahliye istenebilir.
5. Yasal Oranın Az Bulunması Durumu
Bazı mülk sahipleri, TÜFE 12 aylık ortalamasına göre yapılan artışların kira bedelini düşük bulabilir. Bu durumda, 5 yılı dolduran kiracılar için kiranın yeniden belirlenmesi amacıyla tespit davası açabilirler. 5 yıldan kısa süreli kiracılar için ise uyarlama davaları mümkündür, ancak bu davalarda öngörülemeyen mağduriyetin ispatı gereklidir. Her iki durumda da dava açmadan önce arabulucuya başvurulması zorunludur. Gayrimenkul hukuku uzmanları, uzun süren dava süreçleri nedeniyle tarafların uzlaşmasını öneriyor.
Yeni dönemle birlikte kira artışları ve kira ilişkilerinde önemli değişiklikler yaşanacak. Ev sahipleri ve kiracılar bu süreçte haklarını ve yasal düzenlemeleri iyi takip etmeli.
