Türkiye’nin deprem kuşağında yer alması, şehirlerin güvenliği açısından kentsel dönüşümün zorunluluğunu bir kez daha gündeme taşıyor. Uzmanlara göre yalnızca Marmara veya Ege değil, ülke genelindeki tüm bölgelerde deprem gerçeği dikkate alınarak planlı ve koordineli dönüşüm projelerinin hayata geçirilmesi gerekiyor.
2000 Öncesi Yapılar Risk Altında
Özellikle 2000 yılı öncesinde inşa edilen yapıların güncel deprem yönetmeliklerine uygun olmaması, İstanbul, İzmir, Bursa, Kocaeli gibi yüksek riskli şehirlerde ciddi tehdit oluşturuyor. Bu nedenle mevcut yapı stoğunun detaylı bir şekilde incelenmesi, güçlendirme veya yeniden inşa süreçlerinin hızla başlatılması zorunlu hale geliyor.
Bütüncül Envanter Çalışması Gerekiyor
Uzmanlar, Türkiye genelinde kapsamlı bir yapı envanteri oluşturulması gerektiğini vurguluyor. Böylece yapıların yaşı, malzeme kalitesi, zemin özellikleri ve yönetmeliklere uygunluğu tespit edilebilecek. Bu çalışmanın ardından hangi binaların güçlendirileceği, hangilerinin yıkılıp yeniden yapılacağı netleşecek.
Planlı Dönüşümde Sosyal ve Çevresel Boyut
Riskli bölgelerde dönüşüm projelerinin yalnızca betonarme değişim olarak görülmemesi gerektiğinin altı çiziliyor. Sosyal etkiler, çevresel faktörler ve sürdürülebilirlik unsurları dikkate alınarak her bölgeye özgü çözümler üretilmesi şart. Örneğin, İstanbul’un zemin özellikleri ile Akdeniz kıyısındaki yapılaşma koşulları birbirinden farklı olduğundan, projelerin de yerel dinamiklere göre şekillendirilmesi gerekiyor.
Dünya Örnekleri İlham Vermeli
Deprem riskiyle mücadelede dünya örneklerinin incelenmesi, özellikle Japonya’nın deneyimlerinin yol gösterici olabileceği belirtiliyor. Disiplinli şehir planlaması, gelişmiş yapı teknolojileri ve toplum bilinci sayesinde Japonya, yüksek risklere rağmen güvenli yaşam alanları oluşturmayı başarmış durumda. Türkiye’de de mühendislik, mimarlık ve şehircilik disiplinlerinin iş birliğiyle benzer bir yaklaşım benimsenmesi gerektiği ifade ediliyor.
Mimarlığın Rolü ve Yasal Düzenleme İhtiyacı
Uzmanlara göre, mimarlar depremle mücadelede yalnızca estetik çözümler değil, aynı zamanda güvenli yapılar üretme sorumluluğunu da taşıyor. Bu nedenle, kentsel dönüşüm projelerinde mimarların aktif rol üstlenmesi ve yasal düzenlemelerle bu sorumluluklarının güçlendirilmesi büyük önem taşıyor.
Güvenli Şehirler İçin Toplumsal İş Birliği
Türkiye’nin deprem riskine dayanıklı şehirler haline gelmesi yalnızca teknik çözümlerle değil; aynı zamanda toplumsal farkındalık, kamu-özel sektör iş birliği ve koordineli planlama ile mümkün olabilir. Uzmanlara göre depremle mücadele, yalnızca dayanıklı yapılar inşa etmek değil; aynı zamanda tarihi, kültürel ve mimari değerleri koruyarak gelecek kuşaklara aktarmak anlamına geliyor.
