Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 2024 Yoksulluk ve Yaşam Koşulları İstatistikleri, son 10 yılda dar gelirli kesimin ev sahibi olma oranında çarpıcı bir düşüş yaşandığını ortaya koydu. Konut fiyatlarındaki yükseliş ve enflasyonla eriyen alım gücü, özellikle düşük gelir gruplarını etkiledi.
Konut Sahipliği Oranında Genel Düşüş
Türkiye genelinde ev sahipliği oranı, 2014 yılında %61,1 iken 2024 itibarıyla %56,1’e geriledi. Ancak gelir düzeylerine göre yapılan analizler, bu düşüşün her kesimde aynı oranda yaşanmadığını gösteriyor.
- Dar Gelirli Kesim: Medyan gelirin %60’ının altında kazanan vatandaşların ev sahibi olma oranı, %57,8’den %45,8’e gerileyerek en hızlı düşüşü yaşadı.
- Orta Gelir Grubu: Medyan gelirin %60-120 aralığında kazananların ev sahipliği oranı %58,6’dan %56,3’e gerilerken, bu kesimdeki düşüş daha sınırlı kaldı.
- Varlıklı Kesim: Medyan gelirin %120’si üzerinde kazanan grupta ev sahipliği oranı %65,4’ten %61,4’e düştü.
Dar Gelirlilerde Ev Sahibi Sayısında Azalma
TÜİK verilerine göre, kurumsal olmayan nüfus son 10 yılda 7 milyon 799 bin kişi artarak önemli bir büyüme gösterdi. Aynı dönemde toplamda ev sahibi sayısı yaklaşık 1 milyon kişi artmasına rağmen, dar gelirli kesimde bu sayı 630 bin 758 kişi azaldı. Orta sınıf ve varlıklı gruplarda ise ev sahibi sayısında artış kaydedildi.
Kiracı Sayısındaki Artış Dikkat Çekiyor
Türkiye genelinde kiracılık oranı, nüfus artış hızını aşarak son 10 yılda %36 oranında artış gösterdi. Dar gelirli kesimde bu artış çok daha belirgin:
- Dar Gelirli Kesim: Kiracılık oranı %24,5’ten %36,7’ye yükseldi.
- Orta Gelir Grubu: Oran %23’ten %27’ye çıktı.
- Varlıklı Kesim: Kiracılık oranı %19,7’den %24,4’e yükseldi.
Özellikle son 5 yılda dar gelirli vatandaşların kiracılık oranı %21 artarken, orta sınıfta bu artış yalnızca %1’de kaldı. Ancak son 1 yılda orta sınıf ve varlıklı kesim, yeniden ev alımına yönelirken, dar gelirli kesimde ev sahipliği %5 daha azaldı.
Dar Gelirliler İçin Çözüm Gerekiyor
Son veriler, konut piyasasındaki yükselen fiyatların dar gelirli vatandaşların ev sahibi olma hayalini giderek zorlaştırdığını ortaya koyuyor. Orta ve üst gelir gruplarının fırsat buldukça yeniden konut sahibi olabildiği bu dönemde, dar gelirli kesim için sosyal konut projeleri ve düşük maliyetli finansman çözümleri hayati önem taşıyor.
